40-dagenretraite
40-dagen 2022: Hem achterna
Steun onsA – Wat kan helpen bij gebed?
Gebed wordt je gegeven. Je kunt het niet forceren. Wat je wel kunt doen, is een aantal randvoorwaarden scheppen. Hier volgen wat tips:
Een vaste tijd.
Bid op een vast moment van de dag. Dat kan zijn ’s morgens vroeg, wanneer het in huis en op straat nog stil is. Of ‘s avonds laat wanneer de dag ten einde loopt.
Een vaste plek.
Zoek een rustige plek in huis. Met een mooie afbeelding, je Bijbel, een kaars, een aantekenboekje, een niet te comfortabele stoel of een knielbankje.
Een uitwisselingsgroepje.
Uitwisselen met anderen kan een sterke stimulans zijn. Is dat iets voor jou? Met mensen in de buurt of een digitaal groepje van uit de coronatijd?
B – Gebedshouding
Je gebedshouding kwam al kort ter sprake. Zittend in een stoel of knielend op een gebedsbankje. Er zijn echter meer mogelijkheden.
Val je tijdens het bidden regelmatig in slaap in je comfortabele fauteuil? Dan misschien toch nog even verder zoeken!
Bekijk ook de geloofsimpuls en het citaat van deze week.
C – Vragen wat ik verlang
Ignatius van Loyola stelt voor om aan het begin van een gebed te formuleren wat wij verlangen voor dit gebed. Veel mensen vinden dit moeilijk, bijvoorbeeld omdat ze het egoïstisch vinden. Verder gaat het hier niet om oppervlakkige verlangens, maar om diepere en dat vereist soms flink wat graafwerk.
De passage waar je mee bidt, kan je helpen bij het vragen wat je verlangt. Bid je met de blinde Bartimeüs, dan kun je vragen om meer oog te hebben voor Gods aanwezigheid in je leven. Het uitspreken van je verlangen kan je gebed ook focussen; maken dat je minder snel afgeleid wordt.
In ieder geval, wees eerlijk – ook wanneer je je afvraagt of je verlangen wel verheven genoeg is. Vraag God om je verlangen te aanvaarden. Wellicht is het een goed idee God ook te vragen om je te helpen om jezelf te aanvaarden.
D – Hoe lang duurt je gebed?
Het antwoord op deze vraag is niet gemakkelijk te beantwoorden. Een poging: plan dagelijks een voor jou haalbare periode uit voor gebed; bij je thuis, in de tram, tijdens je lunchpauze. Denk daarbij aan ‘landen’ in je gebed en een mooie afronding ervan. Vergeet niet: kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit.
Ignatius spoort retraitanten aan om, in tijden van ‘droogte’ in het gebed, een paar minuutjes langer te bidden. Misschien sprak hij vanuit de ervaring dat de mooiste ingevingen vaak in de laatste paar minuten plaatsvinden.
De succesvolle uitvinder (van onder andere de gloeilamp) Thomas Edison zei: “Genialiteit bestaat voor 1 procent uit inspiratie en voor 99 procent uit transpiratie.” Hetzelfde kan worden gezegd van het gebed – het is soms hard werken! Gelukkig is er ook nog de Engels kerkleider Basil Hume die zei: “Proberen te bidden is ook al bidden.”
Bekijk ook de geloofsimpuls en het citaat van deze week.
E – Bidden met een Bijbeltekst
Tijdens een ignatiaanse meditatie is de eerste insteek niet om Gods Woord te bestuderen. Naast de meer intellectuele benadering word je vooral gevraagd om stil te staan bij hoe Gods Woord je verrast, je beweegt, je raakt. Wordt een woord herhaald in een passage? – Misschien goed om erbij stil te staan.
Ignatius van Loyola nodigt ons uit om tijdens de meditatie ook onze zintuigen in te zetten. Kijk naar hoe Jezus omgaat met de mensen die Hij ontmoet. Kun je zijn stem horen? Heb je last van de warmte zoals Jezus? Kun je de geur van de Oriënt ruiken? Spreek je zelf ook met Jezus, of ben je meer een geïnteresseerde toeschouwer? Ter geruststelling – wat je ziet, hoort enzovoort hoeft niet historisch of geografisch verantwoord te zijn.
Het is vaak verhelderend om bij wijze van afronding van de meditatie te spreken met Jezus. Ignatius zegt meer in het bijzonder: “Als een vriend tot een vriend.”. Maar je kunt ook spreken met een andere omstander. Vergelijk eens hoe je je nu voelt bij het begin van de meditatie.
F – Afgeleid tijdens je gebed?!
Heb ook jij regelmatig last van afleidingen tijdens je gebed? Hoe moet je daar mee omgaan? Om te beginnen: maak je niet kwaad of word niet ongelukkig, want dan versterk je juist hun kracht. Blijf rustig en eerlijk en probeer een onderscheid te maken tussen verschillende ‘verstrooiingen’.
Bekijk ook de geloofsimpuls en het citaat van deze week.
G – Bidden met je zintuigen
Een kunststroming die vaak in verband wordt gebracht met de jezuïeten is de barok. Enkele karakteristieken: veel kleur, beweging en emotie – groots en meeslepend! Niet iedereen is hier een fan van, maar het geeft wel een inzicht op de manier van bidden waar de ignatiaanse spiritualiteit toe uitnodigt.
Vooral: bidden doe je niet alleen met je verstand, maar ook met: je ogen en oren, met de reuk en de tast. Bidden is niet alleen iets van je hoofd, maar ook van je hart en je buik. Bid met je hele zelf; vergeet niet dat je helemaal Gods schepsel bent.
Een mooie vergelijking is de opname van een film over Jezus en meer speciaal de scène waarin Hij de tollenaar Zacheüs ontmoet, verscholen in de vijgenboom. Tot je grote verrassing ben jij een van de acteurs in de film! Maar welke rol speel je?
Probeer je in te leven in de situatie. Voel je de zon branden op je huid? Ruik je de specerijen die op de markt verkocht worden? De scène speelde zich oorspronkelijk tweeduizend jaar geleden af in een uithoek van het Romeinse rijk, maar maak je niet druk over of je historische of geografische kennis voldoet.
Terug naar je rol. Het aannemen van de rol van de toevallige voorbijganger kan heel interessant zijn: een observatiepunt om de reacties van de andere acteurs te observeren – waaronder Jezus. Hoor je zijn stem? Wat is zijn effect op anderen? Sta open voor verrassingen. Misschien richt Hij zich tot jou: ‘Wat kan ik voor jou doen?’
Bekijk ook de geloofsimpuls en het citaat van deze week.
H – De terugblik op je gebed
De terugblik op je gebed, de voorbije dag, je leven gaat veel dieper dan het opnieuw bekijken van een video. Je kijkt naar wat je hebt meegemaakt met de ogen van het geloof, terwijl je luistert met je hart.
De bedoeling is om God op het spoor te komen zodat je beter de weg kunt gaan die Hij met jou gaat. De sporen die het gebed in je nalaten, zijn signalen van God. Komen dezelfde signalen regelmatig terug, dan groeit er een zekerheid over de manier van leven die Hij voor je verlangt.
Als je kiest om Jezus achterna te gaan, komt er vaak eerst een periode van diepe vrede en vreugde. Maar vaak treedt daarna een zekere onrust op, gevolgd door ontmoediging. Hoe ga je daarmee om? Enkele tips:
Als je concludeert dat de oorzaak bij jou ligt, dan kun je wellicht door een bepaalde actie te nemen een positieve dynamiek opstarten. Bijvoorbeeld: je nam je weken geleden voor om een zieke vriend te bezoeken. Voeg daad bij woord!
Of probeer aan die negatieve situatie een positieve duiding te geven, deze te beleven als een test: Hoe ruimhartig ben ik tegenover God als het mij niet goed gaat? Het ‘uithouden’ tijdens moeilijke momenten kan je geloof uitzuiveren en verdiepen.
Neem nooit een belangrijke beslissing in een negatieve periode; je riskeert dan een foute beslissing te nemen. Doe iets wat in de tegengestelde richting gaat dan waarin de negativiteit je duwt. Zo breng je een andere dynamiek op gang.
In een moeilijke periode ben je kwetsbaarder, maar daar kun je je tegen wapenen. Probeer in een tijd dat het je goed gaat je te oefenen in weerbaarheid, zelfkennis; vooral waar je grenzen liggen. Probeer deze te aanvaarden en te respecteren. Alleen zó kan je ze geleidelijk aan een beetje verleggen.
Bekijk ook de geloofsimpuls en het citaat van deze week.
In aansluiting op de gebedstip van vorige week over de terugblik op het gebed, zoomen we nu in op een speciale variant daarvan, het levensgebed. Andere namen hiervoor zijn: terugblik op de dag, gewetensonderzoek – namen die niet bij iedereen positieve associaties oproepen. Terugblik op je dag is neutraal en geeft het goed weer.
De meeste mensen bidden het levensgebed, kijken samen met God terug, aan het einde van de dag. De achterliggende gedachte is: God spreekt ook tot ons in doordeweekse dingen; God is er niet alleen voor de zondag. Hij schuwt onze dagelijkse realiteit niet – via Jezus heeft Hij er zelfs aan deelgenomen!
Het gebruikelijke formaat van het levensgebed heeft de volgende stappen: bedankt – sorry – alstublieft.
Bedankt: Door God te danken voor enkele gaven die je deze dag van Hem hebt ontvangen, stel je je nadrukkelijk in het licht van de Gever van alle goeds
Sorry: Waar ben je vandaag niet ingegaan op Gods uitnodiging om met Hem mee te werken aan de totstandkoming van zijn koninkrijk, zijn droom voor ons?
Alstublieft: Heb je goede voornemens voor morgen? Wat er gaat gebeuren weet je niet precies, maar door God er nu al in te betrekken geef je aan: ik kan het niet alleen.
Bekijk ook de geloofsimpuls en het citaat van deze week.
J – Je spiritueel dagboek
De laatste formele gebedstip tijdens deze digitale veertigdagenretraite betreft het maken van aantekeningen over je gebed. Veel mensen houden een ´geestelijk dagboek´ bij; bijvoorbeeld tijdens een begeleide retraite in een bezinningscentrum, maar ook over langere periodes thuis. Waarom?
De redenen zijn zowel praktisch als spiritueel, zoals bij: om een mooie ervaring tijdens je gebed niet te vergeten. Vergeten is maar al te menselijk, maar bovendien kan de ´vijand´ erop aansturen dat je verrassende ingevingen of momenten van diepe vrede later niet nog eens kunt oproepen door ze na te lezen in je dagboek.
Beschouw het na afloop nadenken over de ´geestelijke bewegingen´ als een onderdeel van je gebed. Een eerste reflectiemoment beleef je al tijdens het opschrijven van je gebedservaringen. Wanneer je van tijd tot tijd met een geestelijk begeleider over je gebed spreekt, is het nalezen van je aantekeningen een heel handige voorbereiding op een gesprek.
Maak je je aantekeningen tijdens of na je gebed? Ik ben geneigd te antwoorden: ´Erna´. Misschien ben je bang dat je een mooie gebedservaring vergeet? Als deze werkelijk belangrijk is, dan herinner je je deze achteraf ook nog wel. Maar ook hier geldt: doe wat voor jou het beste werkt. Veel succes.
Bekijk ook de geloofsimpuls en het citaat van deze week.